Сўнги йилларда давомида мамлакатимизда судлар фаолиятида замонавий технологияларни кенг жорий этиш бўйича амалга оширилиб келаётган чора-тадбирлар фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига уларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш учун судларга мурожаат қилишни эркинлаштириши, одил судловга эришиш ҳамда судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофликни таъминлаш имконини бериб келмоқда.
Юртимизда суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини, фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликларининг ишончли ҳимоясини таъминлаш, шунингдек одил судловга эришиш даражасини ошириш суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш соҳасида давлат сиёсатининг асосий устувор йўналишлари этиб белгилан экан, суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, нуфузини ошириш, тизимни демократлаштириш ва такомиллаштиришга қаратилган ислоҳотлар соҳага замонавий ахборот-коммуникация технологиялари кенг жорий этилиши билан изохланади.
Суд-ҳуқуқ соҳасида қабул қилинаётган ҳар бир ҳужжат Қарор бўладими, Фармон бўладими аввало суддаги муаммоли ҳолатларни бартараф этиш йўллари ва уларнинг мақбул ечимлари аниқ кўрсатиб бераётганлиги, суднинг нуфузини янги босқичларга чиқишига қаратилганидан далолат беради.
Бу жараён нафақат ҳудудимизда, балки халқаро майдонда Ўзбекистоннинг нуфузини оширишда ҳам муҳим ўрин тутади.
Президентимизнинг 2020 йил 3 сентябрдаги “Суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори билан суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштиришнинг асосий босқичдаги вазифалари белгиланди.
Қарорнинг ижросига тўхталадиган бўлсак, 2021 йил 1 январдан бошлаб барча судларда суд мажлисларини иш бўйича тарафларнинг илтимосномаси ва раислик қилувчининг розилиги билан аудиоёзувдан фойдаланган ҳолда қайд этиб бориш ҳамда суд мажлислари баённомаларини ушбу тизимдан фойдаланган ҳолда шакллантириш йўлга қўйилди.
Апелляция ва кассация инстанцияси судларида ишларни судьялар ўртасида автоматик равишда тақсимлаш жорий қилинди.
2021 йил 1 октябрдан бошлаб барча иштирокчиларни суд мажлисларининг вақти ва жойи ҳақида «SMS» хабар орқали бепул асосда хабардор қилиш амалиёти киритилди.
2022 йил 1 январдан бошлаб суд қарорларини иш бўйича тарафларга онлайн тарзда, уларнинг илтимосномаси бўйича эса қоғоз шаклида тақдим этиб бориш йўлга қйўилди.
Аввало суд тизимини рақамлаштириш орқали фуқаролар сарсон бўлишининг олдини олишга, мурожаатларни автоматлаштиришга, тизимлаштириш ва энг асосийси, фуқароларга судларга мурожаат этиш бўйича конституциявий ҳуқуқларидан кенгроқ фойдаланишга имкон янада яхшиланди.
Судларнинг ахборот тизимларини давлат органлари ва ташкилотларининг ахборот тизимлари билан интеграция қилиш бўйича, давлат органлари ва ташкилотлари ахборот тизимлари Олий суднинг ахборот тизимига босқичма-босқич уланди.
Судлар томонидан давлат органлари ва ташкилотларига тақдим этиладиган маълумотлар, уларга электрон шаклда юборилмоқда.
Муайян ишни кўриш жараёнида зарур бўлган маълумотлар ва ҳужжатларни фуқароларни овора қилмаган ҳолда судлар томонидан бевосита давлат органлари ва ташкилотларидан электрон шаклда олинмоқда.
Демак, хулоса ўрнида шуни айтиш лозим бўладики, суд-ҳуқуқ тизимига киритилган янгилик ва ўзгаришлар, суд ҳокимияти органлари фаолияти рақамлаштирилиш суд идораларининг чинакам адолат қўрғони, фуқаролар қонуний ҳақ-ҳуқуқларининг ҳимоячисига айланишига хизмат қилишини таъминлаш, судларда очиқлик ва шаффофликни таъминлаш билан бирга судлар фаолиятида киберхавфсизликни таъминлаш, маълумотларнинг ҳимоя қилиш кафолатларини кучайтириш, давлат органлари ва суд тизими ўртасида ахборот тизимларининг интеграция қилинганлиги одил судлов самарадорлигини оширди, асосийси соҳада янги сифат кўрсаткичларига эришилди ва албатта халқнинг суд тизимидан рози бўлишига замин яратилди.
Салимжон Абдурасулов,
Бухоро вилоят суди раиси ўринбосари
Сухроб Кушшаев,
Пешкў туманлараро иқтисодий судининг раиси
